30 marca 2021, wtorek, godz. 18:30, sala kameralna
SCENA DLA MUZYKI POLSKIEJ
TRIO BASTARDA
TOMASZ POKRZYWIŃSKI wiolonczela
MICHAŁ GÓRCZYŃSKI klarnet kontrabasowy
PAWEŁ SZAMBURSKI klarnety
PIOTR Z GRUDZIĄDZA: Pax eterna; Predulcis eurus; Presulem ephebeatum;
Presidorum erogatrix; Kyrie fons bonitatis;
Presulis eminenciam; Promitat eterno
Projekt realizowany we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca, finansowany
ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu
Postać Piotra (Wilhelmiego) z Grudziądza jest mało znana –odkryto go na nowo w połowie lat 70. XX wieku. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie niezwykle ciekawy zabieg, którym posłużył się kompozytor, aby ukryć i jednocześnie zaznaczyć swoją tożsamość. Uczynił to za pomocą akrostychów: pierwsze litery tekstów jego utworów układają się w imię P-e-t-r-u-s d-e G-r-u-d-e-n-c-z. Urodził się najprawdopodobniej w 1392 roku, studiował w Akademii Krakowskiej. Był kapelanem króla niemieckiego i cesarza Fryderyka III Habsburga. Jego utwory znane były na terytorium całej Europy Środkowej, wykonywali je uczniowie i studenci, zakonnicy i mieszczanie, nie tylko w Polsce i Czechach, lecz również w krajach niemieckojęzycznych. Niektóre z kompozycji Piotra z Grudziądza zyskały wielką popularność, sięgającą połowy XVII wieku. W jego dorobku znajdujemy zarówno proste łacińskie pieśni, jak też wyrafinowane pod względem konstrukcji motety i kanony. Współcześnie twórczość Piotra z Grudziądza zachwyciła nie tylko europejskich muzykologów, ale przede wszystkim słuchaczy oraz muzyków specjalizujących się w wykonawstwie historycznym w całej Europie. Jego kompozycje trafiły do repertuaru najważniejszych zespołów muzyki dawnej. Do grona ambasadorów i propagatorów twórczości Piotra z Grudziądza dołączyło niedawno również trio Bastarda. Podejście warszawskiego zespołu znacząco różni się jednak od typowej praktyki historycznej. Manuskrypty i starodruki stały się dla Bastardy punktem wyjścia do opowiedzenia tej muzyki własnym językiem. Pozostając w obszarze sacrum i zachowując wiele oryginalnych elementów kompozycji, Trio przearanżowało te utwory, dostosowując je do własnego, bardzo nietypowego instrumentarium, a przede wszystkim – filtrując je przez wrażliwość i doświadczenia muzyków XXI wieku.
TRIO BASTARDA
Zespół powołany do życia przez klarnecistę, improwizatora i kompozytora Pawła Szamburskiego. Nietypowe zestawienie
instrumentów pozwoliło artystom uzyskać całkowicie nowe, niespotykane brzmienie, które stało się wyznacznikiem unikalnego stylu zespołu.
Niezwykle twórcze podejście do muzyki dawnej zaowocowało zaproszeniem tria Bastarda do udziału w międzynarodowym projekcie badawczym HERA Sound Memories: The Musical Past in Late-Medieval and Early-Modern Europe w roli oficjalnego partnera. Wspólnie z zespołem muzykologów Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk Trio reprezentowało Polskę na międzynarodowych konferencjach
w Utrechcie, Bazylei i Gdańsku, wykonując utwory Piotra z Grudziądza
(ok. 1392–ok. 1480), jednego z pierwszych znanych nam kompozytorów pochodzących z Polski i tworzących na terenie Europy Środkowej.
Trio Bastarda podejmuje odważną próbę reinterpretacji muzyki dawnej oraz stworzenia na jej podstawie autorskiego języka dźwiękowego. Kilkusetletnie śpiewy chorałowe, motety czy litanie są punktem wyjścia, pretekstem do improwizacji. Tradycje muzyczne minionych epok przeobrażają się w ten sposób we współczesną, oryginalną i osobistą wypowiedź artystyczną. Trio ma w dorobku trzy albumy – tematem pierwszego z nich, Promitat eterno (Lado ABC, 2017), są pieśni i motety Piotra z Grudziądza. Entuzjastyczne przyjęcie płyty przez publiczność oraz międzynarodowe środowisko naukowe miało znaczący wpływ na programowe plany Tria. Artyści postanowili kontynuować wyprawę w świat muzyki dawnej. Kolejna płyta Ars moriendi (2019) została w całości poświęcona rytuałowi średniowiecznej „sztuki umierania”. Album Nigunim (2020) to płyta z mistycznymi pieśniami chasydzkimi XVIII i XIX wieku.
Członkowie zespołu prowadzą również aktywną działalność artystyczną poza triem, specjalizując się w zupełnie różnych, pozornie odległych dziedzinach.
