Lament serc – Kielcom in memoriam
Inspiracją do napisania tego utworu były wydarzenia związane z pogromem żydowskim w Kielcach. A bezpośrednio to, co wydarzyło się parę lat temu, zbeszczeszczenie pomnika Menory.
Oto literackie inspiracje tematyczne poszczególnych części utworu.
Passacaglia. Kroczy prorok, mędrzec. Patrzy na świat: on wie…Rytm symuluje kroki, muzyka: dostojeństwo.
Dramatico. Zapowiedź, że ład zostanie zakłócony. Dramat wisi w powietrzu. W muzyce pojawiają się motywy, które to zapowiadają.
Ewokacja. Na ogół jednak wierzymy, że coś bardzo złego może się zdarzyć, a tym bardziej spaść na nas samych. Muzyka oddaje taki stan i wyraźnie łagodnieje.
Funeral March. Ale zło przychodzi. Sodoma. Gomora. Tylko człowiek może zgotować człowiekowi tak okrutny los. Muzyka oddaje grozę, znaczy werblem rytm, bezwzględnie precyzyjny, kojarzy się z pochodem siepaczy, żołdaków. Budzi strach, przerażenie.
Tren. Opłakiwanie. Ekwiwalentem obrazowym jest w katowickiej kulturze pieta. Bezradny smutek – na emocje nie ma już siły, miejsca. To oddaje muzyka.
Muzyka wyciszenia. A jednak świat istnieje, jakby nigdy nic. Płyną chmury na niebie, tańczą na drzewach liście, świeci słońce. Piękna obojętność. Muzyka przenosi słuchacza w świat piękniejszy niż rzeczywisty, znany z filmów.
Modlitwa. Jakaś kobieta, która straciła syna, córkę czy męża zanosi modły do Boga:
Ja cię proszę, ja cię błagam
żeby w niebie było lepiej
niż na ziemi
niż na ziemi tu.
Ten krótki tekst śpiewany jest przez sopranistkę po polsku i w jidysz. Ostatecznie przecież tragedia obejmuje wszystkich: prześladowanych i prześladowców. Emocjonalna muzyka, emocjonalne śpiewanie.
Finał i kołysanka. Ostrzeżenie: tacy jesteście spokojni, udajecie, że nic się nie stało, wolicie nie wspominać tego, co było tak straszne – wy jesteście przecież w porządku. Kołysanka to muzyczny ekwiwalent nadziei na dobro, ale i uśpienia. Przeradza się w hymn – coś ważnego. Siedem końcowych, zaskakujących słuchacza uderzeń e bęben to memento: trzeba szeroko otwierać oczy!
Po koncercie na sali kameralnej odbędzie się wykład prof. Tadeusza Gadacza Udźwignąć człowieczeństwo

AGATA ZUBEL kompozytorka i wokalistka. Znana z niestandardowej skali głosu i wykorzystywania go w sposób łamiący stereotypy. Koncertuje na całym świecie, ma w dorobku wiele prawykonań. Oprócz kilkudziesięciu filharmonii, oper i festiwali, jako wokalistka oraz kompozytorka współpracowała z czołowymi instytucjami muzycznymi z całego świata, m.in.: Los Angeles Philharmonic, Seattle Symphony, Staatsoper Hannover, SWR Radio, Deutschlandfunk, Westdeutscher Rundfunk, Teatrem Wielkim–Operą Narodową, Klangforum Wien, MusikFabrik, Inter-Contemporain, London Sinfonietta, Ictus, Eighth Blackbird, Seattle Chamber Players, San Francisco Contemporary Music Players, Münchener Kammerorchester, Neue Vocalsolisten, Remix Ensemble. Laureatka kilkunastu konkursów – wokalnych i kompozytorskich. Do najważniejszych wyróżnień należą „Paszport Polityki” (2005), „Fryderyk” za monograficzną płytę Cascando (2010) oraz za recital wokalny „Apparition” (2020), zwycięstwo na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów za kompozycję Not I (2013), nagroda „Polonica Nova” (2014), Koryfeusz Muzyki Polskiej (2016), Europejska Nagroda Kompozytorska (2018), Erste Bank Kompositionspreis (2018), odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej oraz medal Gloria Artis. Związana z Wrocławiem, gdzie wykłada w macierzystej uczelni. Wraz z Cezarym Duchnowskim współtworzy duet ElettroVoce.
Wśród kilkunastu publikacji fonograficznych znajdują się m.in. albumy kompozytorskie: Cascando (CD Accord), Not I oraz Cleopatra’s Songs (KAIROS), Bildbeschreibung (Anaklasis), jak i wokalne: Poems z interpretacjami pieśni Coplanda, Berga i Szymańskiego, el Derwid - Plamy na słońcu, Dream Lake z cyklami wokalnymi Witolda Lutosławskiego i Andrzeja Czajkowskiego oraz najnowszy Apparition z pieśniami Ravela, Barbera, Szymanowskiego, Crumba i Obradorsa (CD Accord).

JACEK ROGALA
Kompozytor, dyrygent, profesor Akademii Muzycznej w Łodzi, od 2001 dyrektor Filharmonii Świętokrzyskiej, w której programuje także działalność artystyczną, w tym m.in. festiwal Świętokrzyskie Dni Muzyki. W latach 2000-2007 był prezesem, a do roku 2010 – wiceprezesem zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (ISCM), w którym kierował także Konkursem Muzyki XX i XXI Wieku dla Młodych Wykonawców w Radziejowicach. Był członkiem Rady do spraw Instytucji Artystycznych pierwszej kadencji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest członkiem III kadencji tej Rady. Od 2012 był wiceprzewodniczącym, a obecnie jest przewodniczącym Zrzeszenia Filharmonii Polskich. Od 2019 jest członkiem Rady Uczelni Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Dokonał wielu prawykonań i nagrań radiowych oraz filmowych. Jego nagrania kompozycji 3 dla 13 Pawła Mykietyna oraz Concerto á rebours Tadeusza Wieleckiego zwyciężyły na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu (1995 i 1999), a płyta z nagraniem utworu 3 dla 13 w roku 2009 otrzymała nagrody Fryderyk w dwóch kategoriach: Album Roku Muzyka Współczesna oraz Najwybitniejsze Nagranie Muzyki Polskiej. Z Orkiestrą Filharmonii Świętokrzyskiej nagrał m.in. cykl czterech płyt Album Polski, płytę We Are From Here z muzyką Włodka Pawlika oraz płytę Muzyka na otwarcie z utworami zamówionymi u polskich kompozytorów na pierwszy koncert w nowej siedzibie Filharmonii Świętokrzyskiej. W latach 2020 i 2022 poprowadził pierwsze nagrania płytowe muzyki Ryszarda Bukowskiego.

strona główna