Motyw przemiany to jeden z najpierwotniejszych tematów w literaturze, jakże chętnie wykorzystywany przez kolejnych twórców już od czasów starożytnych (Owidiusz Metamorfozy). Fascynację zmiennością obserwujemy także w muzyce, ale jak dokładnie mają się rzeczy z owymi przeobrażeniami w ogrodach Polihymnii, przekonamy się podczas kolejnego spotkania z cyklu Świętokrzyskie Dni Muzyki. Tytuł koncertu pochodzi od utworu Witolda Lutosławskiego – Grave. Metamorfozy na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową – i doskonale opisuje pozostałe dzieła.
Muzyczny wieczór rozpocznie symfoniczna baśń A. Ladowa z 1910 r. – Kikimora – oparta na wątku z Podań rosyjskiego ludu I.P. Zacharowa. Kompozytor przetworzenia tej mrocznej opowieści rodem z magii dokonał za pomocą wspaniałej instrumentacji, zaś muzyka cudownie podąża za postulowaną treścią. Najpierw poznajemy bohaterkę jako maleńką dziewczynkę kołyszącą się w kryształowej kołysce (naśladowaną przez czelestę), którą kot czarownika zabawia opowieściami o zamorskich krajach. Kiedy dorasta, siedząc z symbolicznym wrzecionem, przędzie zło przeciw całej ludzkości.
Max Bruch dał wyraz zauroczeniu folklorem żydowskim w jednym ze swoich najpopularniejszych utworów instrumentalnych Kol Nidrei, gdzie wykorzystał hebrajskie pieśni jako tematy do artystycznych przekształceń. To dzieło, w którym solowy instrument „niemal jak kantor rozwija główne myśli, górując nad towarzyszącym akompaniamentem”, usłyszymy w interpretacji znakomitego artysty Tomasza Strahla.
Po przerwie spotkamy się ponownie z solistą we wspomnianych już Metamorfozach Lutosławskiego. Jak tłumaczy sam mistrz, punktem wyjścia były cztery dźwięki z Peleasa i Melizandy Debussego: „tworzą one początek pewnej myśli muzycznej, która dalej snuje się w sposób właściwy tylko dla mojej muzyki”.
Na zakończenie koncertu, konsekwentnie mając na uwadze kalendarz rocznicowy, wysłuchamy III Symfonii Grażyny Bacewicz (1909-1969), w którym to utworze odnajdziemy m.in. nawiązania do tradycji spod znaku Beethovena czy Brahmsa.
TOMASZ STRAHL
Ukończył Akademię Muzyczną w Warszawie w klasie wiolonczeli prof. K. Michalika. Jako stypendysta Rządu Austriackiego odbył roczne Studium Podyplomowe w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Wiedniu u prof. T. Kühne. Studiował również kameralistykę pod kierunkiem Krzysztofa Jakowicza, z którym występuje od wielu lat. Jest laureatem ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów wykonawczych, m. in. w Poznaniu, Warszawie, a także w San Sebastian ( I nagroda V Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. N. Zabaleta w Hiszpanii w 1991). Otrzymał również nagrodę-stypendium polsko-japońskiej Fundacji JESC w 1994. Jest współzałożycielem Chopin Duo. Był trzykrotnie nominowany do nagrody Polskiej Akademii Fonograficznej; jest laureatem Fryderyka 2003. W 2005 poprowadził cykl wykładów i koncertował podczas prestiżowej Akademii Międzynarodowej „Wien, Prag, Budapest, 05”. Prowadzi klasę wiolonczeli w Akademii Muzycznej w Warszawie i Łodzi. Gra na instrumencie Leopold Widhalm - Norymberga, 1778.
